Covid-19 salgınında online tıp eğitimi ve akademik tıbbın geleceği, Türkiye ve ABD’den örneklerle konuşuldu
‘Taktik simülasyonlar, harmanlaşmış ve formel öğrenme ile tıp eğitimi farklı kombinasyonlarla gelişecek”
Covid-19 pandemisi sonrası tıp eğitiminde yaşanan değişimler ve uygulanan yeni süreçlerin etkileri, Altınbaş Üniversitesi tarafından düzenlenen çevrimiçi toplantıda konuşuldu. Akademik tıbbın Türkiye ve dünyadan önde gelen isimlerinin katıldığı ‘Covid Salgınında Uzaktan Tıp Eğitimi’ programı, Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Tunç Fışgın, İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğr. Üyesi Prof. Dr. Ceyhun Bozkurt, İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Ayberk Kurt ve Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğr. Üy. Prof. Dr. Özlem Esen’in moderatörlüğünü yaptıkları dört ayrı oturumda gerçekleştirildi.
Online eğitimin tıp fakültesi öğrencileri üzerinde etkileri ile ulusal ve uluslararası anlamda uzaktan tıp eğitiminin sorunları ve çözüm önerilerinin tartışıldığı programa, Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. İskender Sayek, ABD Missouri Kansas Üniversitesi Öğr.Üy. Prof.Dr. Kadriye O. Lewis, Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yard. Prof.Dr. Ahmet Özbek ve İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Öğr. Üy. Prof.Dr. İrfan Erdoğan konuşmacı olarak katıldılar.
“Online eğitim öğrenciler arasında öz disiplini azaltıyor”
Toplantıda konuşan TEPDAD Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr. İskender Sayek, tıp fakültesinde iyi bir hekimin nasıl yetiştirileceği konusunun önemine değindi. Tıp eğitiminin tıp fakültesine girişle başladığını ve ömür boyu süren bir eğitim olduğunu söyleyen Prof.Dr. Sayek, 21. yüzyılda tıp eğitiminin 20.yüzyılın temel yaklaşımlarının çıtasını daha da yükselttiğini, özgün bağlamda daha nitelikli sağlık hizmeti için çekirdek yetkinlikleri kazandıracak bir yaklaşıma doğru yol aldığını dile getirdi. 2021 yılının başında uluslararası alanda yayınladıkları Global Independent Comission on Education of Health Professionals fort he 21st Century makalesinin analizlerine değinen Prof.Dr. Sayek, “Tıp eğitiminin içeriğine baktığımız zaman bir taraftan öğrenciler bir taraftan da eğitimciler var. Bu süreçte COVİD- 19’un tıp eğitiminde öğretim, öğrenim ve iletişim gibi alanları tamamen devre dışı bıraktığını gözlemledik. Yıkıcı bir değişim süreci olarak tanımlıyorum. Böyle bir süreci yaşadık” ifadelerini kullandı.
Pandemi gibi önceden kestirilemeyen gelişmeler ve acil durumlarda tıp eğitimi programı düzenlemenin meşakkatli olduğunu ve sistematik yaklaşımın dışına çıkılarak, eğitim alanında tamamen yeni bir yapının geliştiğini belirten Prof.Dr. Sayek, bu konuda incelediği bir makaleye değindi. Sayek, slayt eşliğinde yaptığı sunumla çalışma gruplarını tanımlamak, gereksinim değerlendirmelerini çok hızlı yapmak, planları geliştirmek, müfredatı tartışmak gibi ana başlıkların Covid salgınında çok önemli olduğunu ifade etti.
“Tıp eğitiminde daha farklı kombinasyonlar görebiliriz”
COVİD- 19 salgınının üniversitelerin tıp fakültelerindeki müfredatın geliştirilmesi ve daha kapsamlı olmasının gerekliliğini de ortaya koyduğunu söyleyen Prof.Dr. Sayek, öğrencilerden gelen geribildirim ile eğitimcilerin bu zorlukların üzerinde nasıl bir yol izleyeceğine dair düşünce yapısının şekilleneceğini ve kapsamlı bir değerlendirme yapılarak eğitimin daha iyi ve kaliteli olacağını belirtti. “Bu olumsuz süreçte eğitime ara verildi. Uzmanlık eğitimi yapılamadı. Covid olan hastaların dışındaki hastaların hastaneye yatmaları kısıtlandı. Elektif ameliyatlar, cerrahi girişimler ertelendi. Sürekli tıp eğitimleri, meslek gelişim eğitimleri uzaktan yapılmaya başlandı. Salgın sırasında tamamen online eğitime geçilerek video konferanslar düzenlendi” ifadelerini kullanan Prof.Dr.Sayek, tıp fakültelerinin yaşanan süreçte online eğitimde tıp öğrencilerine güvence vermesi ve öğrencileri desteklemesi gerektiğinin altını çizdi.
Tıp eğitiminin tamamen uzaktan ve çevrimiçi verilmesinin uygun olmayacağını belirten Prof.Dr. İskender Sayek, şunları söyledi: “Teknolojiyle beraber genişletilmiş gerçeklik ön plana çıkarılabilir. Salgın sonrası tıp eğitiminde gerçekleşecek senaryolardan biri bireyselleştirilmiş yaklaşımdır. Yapay zekâ da ilerde tıp eğitiminde kullanılabilir. Taktik simülasyon yöntemleri de tıp eğitimi içerisinde değerlendirilebilir. Birçok alternatifin de bu süreçte tıp eğitimi kapsamına gireceğini de görebiliriz. Harmanlaşmış öğrenme, formel öğrenme ile tıp eğitiminin farklı kombinasyonlarla gelişmesi ve desteklenmesinden bahsetmemiz mümkündür.”
Prof.Dr.Lewis: “21 yıllık eğitimciyim, tıp eğitimi kesinlikle online olmamalı”
Ülkemizde akademik çalışmaları dolayısıyla birçok ödül alan, yıllarca Türkiye’de görev yaptıktan sonra ABD’de uzaktan eğitim ve tıp eğitimi üzerine çalışan Missouri Kansas Üniversitesi Öğr.Üy. Prof. Dr. Kadriye O. Lewis de ABD’deki uygulamalardan örneklerle Covid-19 salgınında tıp eğitimi üzerine konuştu. Prof. Dr. Lewis, tüm dünyayı etkisi altına pandeminin tıp eğitiminde ABD’yi de ilk başlarda çok büyük bir şekilde etkilediğini belirterek ABD’de vakaların artmasıyla birlikte tıp öğrencilerinin uygulamalı eğitim ve 4 haftalık staj dönemlerinden maksimum düzeyde değil asgari düzeyde verim aldığına değindi.
Yaşanan süreçte her öğretim görevlisinin, asistanlarıyla ve öğrencileriyle fikir alışverişinde olduğunu ifade eden Prof. Dr. Lewis, ABD’de çalışma alanlarında üst düzey önlemlerin alındığını, koruyucu ekipmanların titizlikle incelendiğini söyledi. Bu süreçte pediatri ve tıp alanında uzmanlaşmak isteyen öğrencilerin beklentilerinin az da olsa sağlandığından bahseden Lewis, öğrencilerin istediği seçmeli derslerin ise hala açılmadığını belirtti.
Pandemi dönemi tıp eğitiminde ABD’deki üniversitelerden örnekler veren Prof. Dr. Kadriye O.Lewis,
“Washington Üniversitesi tıp öğrencileri 3 ay süreyle eğitim yapamadı. Hastanelerde Covid-19 enfekte hastalara doktorlar değil öğretim görevlileri baktı. Bu dönemde tüm sağlık eğitimleri de yüz yüze değil online olarak gerçekleşti” dedi.
Normal eğitimde alanında çok iyi olan doktorların online eğitimde pedagojik olarak zayıf kaldıklarını ifade eden Prof. Dr. Lewis, bazı öğretim üyeleri ve öğrencilerin süreçten psikolojik olarak etkilendiğini ve tükenmişlik sendromu yaşadıklarını belirtti. Prof. Dr. Lewis, ABD yetkili makamlarının, üniversitelerin teknolojik alt yapıya yatırım yapmaları nedeniyle bu olumsuz süreçte doktor maaşlarında %10 civarında kesinti uyguladıklarını söyledi.
COVID-19 pandemisinin bazı alanları değiştirip, dönüştüreceğinin altını çizen Prof.Dr.Kadriye O.Lewis, “Toplumda yeni normallaşme yaşandı. Yapay zekâlar üzerine çalışılıyor. Robotlar yakın zamanda tıp alanında aktif olarak görülecek. Arttırılmış gerçeklik teknolojinin gelişmesi ile birlikte ilerde daha çok hayatımızda olabilir” diyerek sözlerini noktaladı.
Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof.Dr. Ahmet Özbek de oturumdaki konuşmasında 13 Mart 2020 tarihiyle birlikte YÖK’ten gelen kararla üniversitelerin derslerini online yapacağını ve derslerin kayıt altına alınması gerektiğinin belirtildiğinin ifade ederek bu süreçte tıp fakültesi öğretim görevlileri ve tıp öğrencilerine online eğitimlerin nasıl yapılacağına dair geniş kapsamlı bilgilendirmeler yapıldığını söyledi.
İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yrd. Prof.Dr. Ayberk Kurt ise konuşmasında online eğitimde üniversite olarak yaptıkları uygulamalar hakkında bilgi verdi.
Oturuma katılan İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Öğr. Üy.Prof.Dr.İrfan Erdoğan da online eğitimin etkilerine dair görüşlerini ifade ederek üniversitelerin birbirleriyle benzeşmeden farklı bilgileri yaygınlaştırmaları gerektiği vurgusuyla konuşmasını tamamladı.