ALMANYA’DA EMEKLİLİK GARANTİ DE, YA GEÇİNEBİLECEK KADAR EMEKLİ AYLIĞI ALABİLECEKMİ EMEKLİLER…???
Almanya’da 1986 yılındaki genel seçimler öncesiydi. Emeklilik yaşının yükseltilmesi tartışmaları gündeme geldimişti. Buna en çok dönemin Federal Çalışma ve Sosyal Düzen Bakanı Norbert Blüm karşı çıktımıştı.
Hıristiyan Demokrat Birlik Partili (CDU) Blüm, fırçayı eline alıp Almanya’nın çeşitli kesimlerinde caddelere, üzerinde, “Denn ein ist sicher: Die Rente” (Zira bir şey garanti: Emeklilik)” yazılı afişler astmıştı.
Yani ‘emekli aylığı garanti’ garantisi vermişti.
Almanya’nın en uzun süreli başbakanlığını yapan Helmut Kohl döneminde 1997 yılında yine benzer tartışmalar gündeme gelmişti.
İnsanların yaşam süresi ortalamasının sistematik olarak artması nedeniyle emekli aylıklarının net gelirinin yüzde 70’inden yüzde 64’e düşürülmesi karara bağlanmıştı.
Ama daha sonraki yıllarda emekli aylıklarının ödenebilmesi için devlet katkısının her geçen yıl artması üzerine, emeklilik yaşının yükseltilmesi hep gündemde kaldı.
CDU/CSU ve SPD’nin oluşturduğu büyük koalisyon hükümeti 2006 yılında emeklilik yaşının kademeli olarak 2031 yılına kadar 65’ten 67’ye yükseltilmesini kararlaştırdı.
Almanya’da şu anda 21 milyon 200 bin emekli var.
Yasal düzenlemelere göre sigortalı çalışan herkes adına şu anda ayda brüt kazancın yüzde 18.6’sı oranında emeklilik sigortası primi ödenmekte.
Bunu yarı yarıya işveren ve sigortalı paylaşmakta.
2022 yılı itibariyle ödenecek prim oranının yüzde 19.3’e, 2030’dan sonra da yüzde 21.5’e yükseltilmesi yıllar önce karara bağlandı.
Norbert Blüm’den tam 34 yıl sonra Başbakanlık Dairesi Başkanı CDU’lu Helge Braun’da “Emeklilik garanti” açıklamasında bulundu.
Yani “Emekli aylığı garanti” dedi.
Ancak hükümete danışmanlık hizmeti veren uzmanlar hiç de öyle düşünmüyor.
Federal Ekonomi Bakanlığı adına hazırlanan ve kısa bir süre önce yayınlanan bir raporda, emeklilik yaşının 2031 yılından sonra 68’e yükseltilmesinin kaçınılmaz olacağı yer aldı.
Hatta Alman Ekonomi Enstitüsü uzmanları, 2052 yılından sonra bunun da kafi gelmeyeceğine işaret ederek, emeklilik yaşının 70’e yükseltilmesini önerdiler.
Bazı uzmanlar ise emeklilik sigortası prim oranının önümüzdeki üç yıl içinde yüzde 24’e yükseltilmesinin kaçınılmaz olacağını savunuyorlar.
Hatta böyle giderse emekli aylıklarının aktif dönemin sonlarına doğru net kazancın yüzde 48’inden yüzde 43’e düşeceğini bile söylüyorlar.
Tabii 26 Eylül’de yapılacak genel seçim öncesi partiler de politikacılar da emeklilik yaşının bırakın 70’e, 68’e yükseltilmesi önerilerine bile ateş püskürüyor.
Almanya’da hem çalışanlardan hem de emeklilerden sorumlu SPD’li Federal Çalışma ve Sosyal Düzen Bakanı Hubertus Heil, emeklilik yaşının yükseltilmesine “Hayır” diyor.
SPD’nin başbakan adayı Olaf Scholz, söz konusu raporların gerçekleri yansıtmadığını söylüyor ve “Emeklilik yaşının yükseltilmesine kesinlikle karşıyım” diyor.
CDU/CSU’nun başbakan adayı Armin Laschet, gündemlerinde emeklilik yaşının yükseltilmesinin kesinlikle olmadığını yineleyip duruyor.
Yeşiller’in başbakan adayı Annalena Baerbock da öyle.
Hür Demokrat Parti (FDP) de emeklilik yaşının yükseltilmesine karşı çıkıyor.
Sol Parti ise “Emeklilik yaşı düşürülsün” diyor.
Sağ popülist Almanya için Alternatif (AfD) ise emeklilik yaşının sınırlandırılmasına karşı çıkıyor.
“Bırakın isteyen istediği kadar çalışsın” diyor AfD’liler.
“Kimin kaç yaşına kadar çalışacağına devlet değil, herkes kendi karar versin” diyorlar.
Evet…
Almanya’da oy kaybı endişesiyle genel seçimler öncesi köklü partiler emeklilik yaşının yükseltilmesi tartışmalarına girmek istemiyorlar.
Kendi açılarından haklılar da.
Ama uzun vadede bundan kaçış yok.
Çünkü ülkede emekli sayısı her geçen yıl artmakta.
1969 yılında emekli olanlar ortalama 10 yıl emekli aylığı alırken, bu sürenin günümüzde emekli olanlar için 20 yıla çıkacağından hareket edilmektedir.
Bu durumda ya emekli aylığı düşürülecek ya da emeklilik yaşı yükseltilecektir.
Evet…
Emeklilik garanti, ya geçinilebilecek kadar emekli aylığı?
PROF. DR. ABDURRAHİM VURAL- ALMANYA